Pytania

Qigong (wymowa: czi-gung, Wade-Giles ch’i kung)(chin. trad. 氣功, chin.upr. 气功, pinyin: qìgōng) jest zestawem ćwiczeń zdrowotnych wywodzącym się ze starożytnych Chin. Qigong składa się z dwóch słów: Qi, czyli życiowa siła, energia, występująca nie tylko u człowieka, ale także u zwierząt, roślin, w zjawiskach przyrody oraz materii. Qi jest siłą napędową wszystkich procesów życiowych, każda komórka ma jej więcej lub mniej, a suma wszystkich qi stanowi o potencji życiowej całego organizmu. Drugi człon nazwy, gong, oznacza perfekcyjne opanowanie czegoś. Qigong może być tłumaczony jako „perfekcyjne opanowanie sztuki kontroli energii życiowej”. Technika składa się z odpowiedniej postawy, skupienia umysłu oraz odpowiedniego oddechu. Może być stosowana w celach medycznych, medytacyjnych oraz jako sztuka walki.

Krążenie qi w zdrowym organizmie ma charakter ciągły i odbywa się ściśle ustalonymi drogami, nazywanymi kanałami lub meridianami. Medycyna Chińska wspomina o trzech źródłach qi. Pierwsze, pierwotne lub prenatalne, jest przekazywane przez rodziców w chwili poczęcia. Drugie tkwi w spożywanych pokarmach i jest związane z procesami odżywiania. Trzecie źródło znajduje się w powietrzu, w otaczającej przestrzeni, z której czerpiemy wraz z oddechem oraz przez punkty energetyczne.

Medycyna i filozofia starochińska traktują człowieka jako cząstkę wszechświata, od którego w każdej chwili swego życia otrzymuje on energię qi. Gromadząc się w ludzkim ciele, w odpowiednich zbiornikach, energia ta krąży po kanałach (meridianach), których gęsta sieć jest rozmieszczona w organizmie. Dopóki przepływ qi jest nie zakłócony, dopóty człowiek jest zdrowy, gdy zostaje on zablokowany, upośledzone są czynności fizyczne: przepływ krwi, limfy i inne funkcje organizmu. Aby przywrócić zdrowie, trzeba przywrócić przepływ qi. Wzbudzeniu energii, jej zgromadzeniu, zharmonizowaniu i wykorzystaniu służą właśnie powolne, miękkie, płynne ruchy, które  wykonuje się w trakcie ćwiczeń qigong.

Styl Lecący Żuraw został stworzony na początku lat osiemdziesiątych na podstawie tradycyjnych ćwiczeń qigong oraz medycyny chińskiej. Jest uniwersalnym stylem, dopasowanym do dzisiejszych czasów. Zajęcia qigong są propozycją dla osób: z różnego rodzaju chorobami i dolegliwościami, w różnym stanie fizycznym, psychicznym i emocjonalnym, oraz do tych, którzy myślą o profilaktyce i utrzymaniu dobrego stanu zdrowia, bez względu na wiek, płeć i wyznanie. Jest to również oferta dla osób zainteresowanych samorozwojem i poznaniem siebie. Opisywane zajęcia wychodzą naprzeciw osobom żyjącym w znacznym tempie i narażonym na codzienne dawki stresu. Zajęcia te traktowane są jako środek pomocniczy na ścieżce powrotu do zdrowia.

Po pewnym czasie ćwiczeń qigong, praktykujący mówią o uczuciu ciepła w dłoniach, o odczuciu mrowienia w dłoniach, o cieple rozchodzącym się po całym ciele i pojawiającym się spokoju. Nie zawsze jednak odczuwanie bywa przyjemne. Zdarza się że u osób z niedoborem qi lub przy odblokowywaniu ciała z blokad w jej przepływie, najpierw pojawia się zimno, a dopiero po jakimś czasie dochodzi do przepływu i odczucia głównie ciepła. Podobny schemat występuje przy różnych stanach chorobowych, gdzie w pierwszej fazie może dochodzić do wzmożonego odczuwania dolegliwości, które z czasem zmniejszają swoje nasilenie nawet do całkowitego ustąpienia. Zdarza się także, że u niektórych osób, które kiedyś przebyły jakąś chorobę uwidacznia się jej przypomnienie – powrót, co oznacza, że w przeszłości nie została ona do końca wyleczona, nie zostały usunięte jej przyczyny i dlatego występuje skłonność do nawrotów. Wskutek regularnej praktyki udrożnione zostają wszystkie meridiany, odblokowane stawy, oczyszczamy swoje pole energetyczne jak i poziom fizyczny doprowadzając go do stanu zdrowia.

Zajęcia qigong kierowane są do osób: z różnego rodzaju chorobami i dolegliwościami, w różnym stanie fizycznym, psychicznym i emocjonalnym, oraz do tych, którzy myślą o profilaktyce i utrzymaniu dobrego stanu zdrowia bez względu na wiek czy płeć. Jest to również oferta dla osób zainteresowanych samorozwojem i poznaniem siebie.
Opisywane zajęcia, wychodzą naprzeciw osobom żyjącym w znacznym tempie i narażonym na codzienne dawki stresu. Łagodne ruchy stylu Lecący Żuraw, opracowane na podstawie medycyny chińskiej w ciąg ćwiczeń, rozluźniają całe ciało oraz uwalniają powstałe napięcia. Wprowadzają harmonię miedzy ciałem a umysłem.

Wiele osób po zajęciach mówi o lepszym samopoczuciu, o wewnętrznym uspokojeniu. Wskazują na lepszy sen, podniesienie odporności organizmu, ustąpienie napięć w ciele, a także na poprawę sprawności ruchowej i układu krążeniowo-oddechowego. Poprawiona zostaje koordynacja ruchowa i łatwiej jest utrzymać równowagę ciała. Ćwiczący wskazują na zmniejszenie dolegliwości bólowych związanych z układem kostnym. Bóle stawów, nadgarstków, palców, ramion, kręgosłupa zostają zredukowane lub ustępują do tego stopnia, że zmniejszana zostaje ilość zażywanych środków przeciw bólowych.

Należy pamiętać, że zmiany zachodzą pod wpływem regularnej praktyki. Są raczej długoterminowym sposobem utrzymania zdrowia niż tabletką na nagle pojawiającą się dolegliwość. Tutaj należy wspomnieć, że na nasze dolegliwości pracujemy regularnie. Czasem (a nawet często) przez zapomnienie o samym sobie. Wówczas dziwi nas, że pojawia się jakiś stan, który nazwiemy dyskomfortem a może i nawet chorobą. Wszak na nią zapracowaliśmy przez zapomnienie o sobie. Wyszliśmy na zewnątrz angażując się w to co nas otacza. Podążając za nowymi błyskotkami. Wrzucamy do pieca (brzucha) na szybko jakieś śmieci i chcemy dalej biec. Po nowe świecidełko. Zwracamy uwagę na to co zewnętrzne. Na stroje, upiększone fryzury czy twarze. Jednak gdy popatrzymy do środka gdy spytamy się: co tam czujesz? Odpowiemy, hallo.. o co pytasz? Okazuje się, że zatraciliśmy kontakt z samym sobą. Nie potrafimy wytrzymać sami z sobą nawet kilku minut. Denerwujemy się jeśli coś nie dzieje się teraz w tej chwili. Nie chcemy tracić cennego czasu (aby oddalić się od siebie). Aby zdobyć kolejny cel – nowe świecidełko.

W chwili gdy zostajesz w sobie (pozostawiasz część uwagi wewnątrz siebie) i działasz na zewnątrz (bez ulegania świecidełkom), będziesz dużo spokojniejszy i bardziej zrozumiały dla pojawiających się sytuacji. Pojawiające się dolegliwości nie zaskoczą ciebie gdyż zobaczysz je wcześniej, może nawet w chwili pojawiania się przed fizyczną manifestacją.

Czy jesteś w stanie zatrzymać się na kilka minut i odczuć oddech?

Pobyć w ten sposób z sobą. Zapytać siebie czy to co robię jest dla mnie dobre. Co to znaczy: że coś jest dla mnie dobre? Jeśli nie poświęcisz sobie czasu dzisiaj to w konsekwencji będziesz zmuszony przez np chorobę lub jakieś zdarzenie (oczywiście przypadkowe ) do poświęcenia sobie czasu, do zwrócenia uwagi na coś, o czym zapomniałeś. Na rodzinę, dzieci, sposób życia na uśmiech dla innych.

Nie goń!

Zwolnij!

Życia nie prześcigniesz!

Do śmierci i tak dojdziesz, wcześniej lub później. Dzisiaj lub jutro.

Ale co zrobisz przed tym dniem?

Jak będzie wyglądał twój ostatni dzień?

Jak go spędzisz?

Gdzie będzie twoja uwaga?

Co się dzieje kiedy uwagę przeniesiesz do siebie?

Może pochowałeś lub pochowałaś tam niepotrzebne rzeczy. Jakieś irytujące odczucia, emocje, wspomnienia. A może właśnie o to chodzi aby się z nimi spotkać. Popatrzeć na nie. Poświęcić im trochę uwagi zanim staną się wielkim problemem. Przytulić je. Pobyć z nimi. I zaobserwować, że przez poświęcenie im uwagi zaczynają się roztapiać, rozpuszczać. Przynosząc w ten sposób odczucie nowej przestrzeni. Wolnej od napięć i nerwów. Nowej w tej chwili. Bo raczej zapełnionej brakiem uwagi przez rzeczy, które zostały przez ciebie złapane i przytrzymane. Im więcej ich złapiesz tym bardziej się usztywnisz. Widać to na podstawie usztywniającego się ciała a także sposobu myślenia. Powoli te usztywnienia tworzą schematy działania i zaczynają blokować otwartość i spontaniczność. Zaczynasz uważać, że ty masz rację bo…. że twoje jest lepsze bo…Stajesz się bardziej ograniczony, ograniczona niż otwarty czy otwarta. Ale czy to widzisz? Jeśli to zobaczysz. Jesteś na dobrej drodze do rozpoznania. Wówczas możesz podjąć decyzję o zmianie.

Czy zatem masz odwagę popatrzeć na siebie?

Zobaczyć jakim jesteś?

Jakie schematy i ograniczenia tobie towarzyszą?

Poddasz się czy zmienisz?

Silny na zewnątrz, ale czy silny wewnętrznie do swoich słabości i ograniczeń?

Puść to co do ciebie przyszło i zostało. Kiedy będzie czas to co przyszło odejdzie robiąc miejsce dla nowego.

Jak wówczas będziesz funkcjonować?

Co zrobisz gdy będziesz wolny?

Qigong (wymawiane czi kung) to pojęcie określające różne rodzaje ćwiczeń mających służyć ogólnemu rozwojowi fizycznemu i duchowemu człowieka. Qigong jako określenie tego rodzaju ćwiczeń jest już znane od dawna, lecz dopiero w latach pięćdziesiątych stało się bardziej popularne. Wcześniej ćwiczenia te znane były między innymi pod nazwami jako Dao Yin względnie Do-In (prowadzić kierować), czasami również Yang Sheng (pielęgnowanie życia) czy też Tu Na (wdychać i wydychać). Pewne rodzaje ćwiczeń Qigong można wykonywać w pozycji leżącej, inne w pozycji siedzącej, stojącej a jeszcze inne w ruchu. Wszystkie ćwiczenia wykonywane są w skupieniu, często przy zastosowaniu różnego rodzaju technik oddychania.

Wziąwszy pod uwagę etymologie słowa Qigong można je dosłownie tłumaczyć jako „ćwiczenie oraz umiejętność opanowania własnego Qi”. W języku chińskim pojęcie Qi ma bardzo szerokie znaczenie. W przypadku Qigong powinniśmy je rozumieć jako „siłę witalną”. Odnosi się to zarówno do funkcji poszczególnych narządów jak i materialnych podstaw ich działania. Te dwa aspekty Qi można rozpoznać w chińskim znaku określającym te słowo. Znak składa się z dwóch części. Jedna z nich dosłownie oznacza parę, co można przetłumaczyć jako siła, energia. Druga część to ziarna zbóż, co w ogólnym rozumieniu oznacza pożywienie. Z drugiej strony pojawiać się będą kolejne znaczenia pojęcia Qi np. energia kosmiczna, powietrze, pogoda, atmosfera, nastrój, emocje etc.

Niezależnie od formy oraz szkoły istotną cechą charakterystyczną Qigong jest świadome przyjmowanie określonych pozycji podczas ćwiczeń. Tak samo ważne jest świadome wykonywanie ruchów. Jest obojętne, czy ćwiczący stoją spokojnie, poruszają się powoli, szybko, delikatnie czy energicznie.

Charakteryzując ćwiczenia Qigong chińskie szkoły wymieniają następujące cechy: spokój i opanowanie, równomierność i dokładność, trwałość i skupienie, naturalność, prostota i harmonia.

Niezależnie od tego , czy wykonuje się ćwiczenia w ruchu, w bezruchu, powoli lub szybko, istotne jest aby ćwiczyć dokładnie oraz w spokoju. To skupienie oraz dokładność decydują o poprawności wykonanego ćwiczenia oraz o możliwości osiągnięcia zamierzonego efektu. Przed rozpoczęciem ćwiczeń należy poświęcić odpowiednio dużo czasu na przyjęcie poprawnej pozycji wyjściowej. Równie istotne jest poświęcenie czasu na świadome i spokojne zakończenia ćwiczeń.

Podczas ćwiczeń Qigong należy zwracać uwagę na prawidłowa postawę ciała, dokładnie taką , jakiej wymaga dane ćwiczenie. Każdy ruch ręką i każdy krok, nawet najprostszy, musza być wykonane możliwie dokładnie. Zawsze powinno się być świadomym rodzaju przyjmowanej postawy lub wykonanego ruchu, aby móc je poprawnie zastosować. Podczas ćwiczeń nie należy wykonywać zbędnych ruchów. Istotne jest także użycie takiej siły, jaka jest konieczna do zrobienia danego ćwiczenia lub utrzymania   przyjętej postawy. Jednocześnie należy w pełni skupić się na ćwiczeniu, aby mogło ono zostać prawidłowo wykonane. Ta metoda postępowania umożliwia osiągnięcie stanu względnego odprężenia, które oddziałuje również na sposób chodzenia. Ruchy ćwiczących są wtedy nie tylko dokładne , lecz cechuje je spokój, równomierność i harmonia. Dzięki temu stają się one opanowane oraz naturalne.

Obojętnie jakiego ćwiczenia się uczymy i jaka metodę najczęściej stosujemy, zawsze pracujemy nad rozwojem własnego ciała. Dlatego ćwiczenia fizyczne powinny być wykonywane świadomie i prawidłowo.

Wyprostowana i odprężona postawa jest według chińskich szkół Qigong jednym z najważniejszych warunków swobodnego i uporządkowanego przepływu naszego Qi w organizmie. Umożliwia to różnorakie czynności organizmu i zapewnia jego sprawne funkcjonowanie. Ponadto postawa ta stanowi również doskonałą pozycje wyjściową do wykonywania poszczególnych ćwiczeń Qigong.

To odprężenie umożliwia pozbycie się zbędnego napięcia oraz ekonomiczne wykorzystanie siły. Dzięki temu nasz odpoczynek jest nie tylko efektywniejszy, lecz prowadzi  także do rozładowania stresu i łatwiejszej koncentracji.

Naturalny, spokojny i równomierny oddech pomaga odprężyć się i zachować spokój wewnętrzny. Dzięki temu możemy pozbyć się niepotrzebnego napięcia i rozluźnić się. Oddychanie ma ponadto kojący wpływ na wegetatywny i centralny układ nerwowy, co prowadzi do efektywnego odpoczynku ciała i umysłu.

Doświadczenie wielowiekowej praktyki w Chinach pokazuje, że Qigong oddziałuje na ciało i umysł. Dzięki temu można wzmocnić organizm i zapewnić mu równowagę fizyczną, umysł staje się jasny i bardziej przenikliwy. W wyniku ćwiczeń Qigong łatwiej jest rozwinąć potencjalne zdolności i pobudzić istniejące rezerwy energii. Mięśnie stają się bardziej elastyczne i silniejsze, kręgosłup i stawy są również bardziej ruchliwe i elastyczne. W ten sposób ciało nabiera pewności i dokładności w ruchu i postawie. Przez praktykę  Qigong reguluje się pracę narządów oraz różnych układów wewnętrznych, które są dzięki ćwiczeniom pobudzane i mogą skuteczniej funkcjonować. Dzięki Qigong poprawia się również zdolność koncentracji i koordynacja ruchowa. Tok myślenia staje się bardziej jasny a wydajność umysłowa zdecydowanie się poprawia. Ponadto dzięki Qigong można o wiele łatwiej osiągnąć spokój wewnętrzny.

Świadoma praca mięśni, dokładne wykonywanie ruchów, pożądana równowaga oraz określone napięcie i odprężenie ćwiczą koncentrację i koordynację ruchów. Mają one również korzystny wpływ na naszą fizyczną i umysłową czujność, zdolność reakcji i dopasowywania się do otoczenia.

Qigong może być pierwszym lub kolejnym krokiem do zachowania zdrowego tryby życia, do którego można zaliczyć: ćwiczenia trenujące ciało i umysł, sposób odżywania, odpoczynek, równowaga pomiędzy praca lub zajęciami fizycznymi i umysłowymi, środowisko zewnętrzne – otoczenie i wewnętrzne nastawienie do siebie i otoczenia, gdyż wiele dolegliwości i schorzeń ma podłoże psychiczne. Należy więc umiejętnie obchodzić się z emocjami. Nie powinno się ani hamować emocji, ani pozwolić im zanadto zapanować nad sobą.

Często decydując się na zastosowanie Qigong czy innych środków do zachowania bądź poprawy stanu zdrowia mamy często ku temu konkretne powody. Mogą to być chwilowe dolegliwości lub ogólne niezadowolenie ze stanu zdrowia. Chęć natychmiastowego powrotu do zdrowia jest zrozumiała, ale często obecny stan zdrowia ma swe przyczyny w przeszłości. W takiej sytuacji krótkie stosowanie Qigong lub innych ćwiczeń nie może zapewnić natychmiastowego sukcesu. Wszelkie ćwiczenia muszą być stosowane systematycznie. Tylko wtedy mogą mieć długotrwałe działanie i przyczynić się do poprawy i zachowania dobrego stanu zdrowia. Podstawowymi warunkami jakie trzeba spełnić przy ćwiczeniu Qigong jest czas cierpliwość oraz spokój. Dlatego tak istotne jest bycie cierpliwym w stosunku do siebie i poświęcenie koniecznego czasu na to, aby móc powrócić do stanu zdrowia lub po prostu pozostać zdrowym.

Tekst opracowano na podstawie książki:

„Qigong 10 minut dla zdrowia, ciała i ducha” autorstwa Foen Tjoeng Lie wydawnictwa Interspar.

Moim zamiarem jest pokazanie na podstawie dostępnej literatury jak szeroko działa Qigong i jak wiele jego elementów widnieje w różnych technikach.

Qigong statyczny potocznie nazywany jest medytacją a „stan Qigong” stanem uważności lub medytacyjnym.

Qigong dynamiczny często mylony jest ze sztukami walki takimi jak Kung Fu czy Tai Chi dla których jest podstawą.

Stan Qigong utrzymywany podczas ćwiczeń w docelowej praktyce utrzymuje się w codziennym życiu. Żyjąc w przepływie zdarzeń i doświadczaniu. Bez ich zatrzymywania i gromadzenia ze rozumieniem zależności i relacji pomiędzy ciałem i umysłem, człowiekiem i naturą.

W literaturze na temat Qigong spotkać możemy różnego rodzaju definicje, z których większość wskazuje, że qi jest energią a gong pracą z tą energią. Interesującą definicję ukazuje Steven Cardoza w książce „Chińskie ćwiczenia uzdrawiające” wyjaśnia: „Qigong mógłby być określony mianem angażowania wysiłku w pracę nad życiowa energią przez konkretny okres w celu zdobycia jej większej ilości, utrzymania swobodnego przepływu
i kierowania jej tam, gdzie jest najbardziej potrzebna, aby zapewnić zdrowie i witalność.”  Zbigniew Królicki W „Tomie 3 – Tradycyjnej Medycyny Chińskiej” wskazuje „próba przedstawienia fundamentalnego pojęcia medycyny chińskiej jakim jest fenomen Chi z góry skazana jest na niepowodzenie. Trudność napotyka się już w interpretacji samego ideogramu pojęcia Chi. Ideogram składa się z dwóch części, z których pierwsza oznacza przepływ czegoś co jest trudne do uchwycenia, tak jak powietrze, gaz, para. Druga część oznacza wiązkę ryżu, energie ziaren, źródło energii dla ludzi i zwierząt. Zatem całość ideogramu symbolizuje przepływ czegoś, co jest źródłem energii życiowej dla organizmów. Chi wykazuje podobieństwo do innych pojęć bądź też jest z innymi pojęciami nierozerwalnie związane: choroba, świadomość, witalność, energią wewnętrzna, niebo, duch, wola, będzie to też strumień, wypływ, uwalnianie. Podczas ćwiczeń ale także na co dzień, zalecane jest aby utrzymywać uwagę a co za tym idzie Qi w podbrzuszu, zwanym w Chinach Dan Tian a w Japonii Hara. Królicki w „Tomie 1 – TMC” pisze: „Skupienie świadomości (w podbrzuszu) powoduje ogromną stabilizację ciała i psychiki człowieka, pozwala na powrót do własnego ciała, daje poczucie bezpieczeństwa i siły. Dzieje się to za przyczyną stopniowej zmiany stanu energetycznego organizmu, likwidacji wewnętrznych dysharmonii i zintensyfikowania cyrkulacji Chi. Ciało będące w pełnej harmonii z otoczeniem przestaje stanowić opór krążącej Chi i nasyca się nią.” Dr nauk rehabilitacyjnych Zygmunt  Bronz w książce „Qigong medyczny” podaje: „najistotniejszym czynnikiem ćwiczeń qigong jest umiejętność zharmonizowania w jedną całość wielu elementów, … to stan pełnej relaksacji mięśni, skupienia myśli na wzorcu stanowiącym energie qi, koncentracja na kierowaniu energią życia i zsynchronizowaniu oddychania z ćwiczeniami ruchowymi.” Wskazuje na konieczność uświadomienia, że „myśl ludzka jest potężną siłą energetyczną, którą sami powołujemy do życia i za którą sami jesteśmy odpowiedzialni”. Wskazuje także na znaczenie stanu uczuciowo – emocjonalnego w procesie myślenia, który ma wpływ na „kreowanie otaczającej nas rzeczywistości w sposób pozytywny i twórczy bądź negatywny i destruktywny.” Podaje, że: „myśl zdolna jest również do oddziaływania na funkcje różnych układów i narządów naszego organizmu”, oraz „że znakomity polski naukowiec prof. Włodzimierz Sedlak wskazuje: „Człowiek znalazł dojście do niewyczerpanych rezerw energetycznych i sondą swojej świadomości może czerpać z nich do woli na skali psychosomatycznej równowagi.” Przytacza koncepcję biofizyków, według której „sygnały myślowe wysyłane przez mózg mają charakter elektromagnetyczny” a zatem „myśl może oddziaływać bezpośrednio na przebieg procesów wewnątrz komórkowych tego samego a nawet innego organizmu.” Bronz wskazuje, że „opinie współczesnych badaczy są potwierdzeniem zadziwiająco trafnych teorii starożytnych myślicieli chińskich, którzy twierdzili, że wszystkie funkcje organizmu ludzkiego w tym również mózgu wynikają z procesów energetycznych a energia życiowa qi, jest być może tym co współczesny świat nauki określa mianem dynamicznej bioplazmy” lub „piątym stanem materii” będącym stanem wzbudzenia energetycznego biostruktur, … a tak pojęta energetyczna siła świadomości ludzkiej oraz niewyczerpalne zasoby energetyczne przyrody stanowią klucz do wyjaśnienia mechanizmu uzdrawiających ćwiczeń Qigong.” Dlatego też bliskość natury i harmonia z naturą jest obecna we wschodnim podejściu.

Podczas ćwiczeń ważna jest uwaga na wykonywanym ruchu oraz stan przepływu i nie przylegania do myśli czy emocji. Ronald D. Siegel w książce „Uważność” wskazuje „… Nie identyfikując się tak bardzo ze swoimi myślami i poglądami, łatwiej dostrzegamy wzajemne relacje pomiędzy wszystkimi, wzajemną zależność wszystkiego – to, co biolodzy nazywają ekosystemem, a fizycy polem energetycznym.” Siegel wskazuje na to co w Taoizmie wiedzieli od lat że: „naukowcy zaleźli jeszcze jedną ścieżkę, (choć bardziej należy wskazać, że potwierdzili w sposób akceptowany, zrozumiały przez zachód – przypis autora) która prowadzi do szczęścia a nie do napędzania hedonistycznego kołowrotu… chodzi bowiem o brak koncentracji na „ja” i cieszenie się tym co jest”. Z kolei Jon Kabat-Zinn w książce „Życie pełna katastrofa” zaprasza do: „ruszenia w podróż drogą samorozwoju, odkrywania samego siebie, nauki i uzdrowienia”. Wykonane przez niego badania (w zakresie uważnego ruchu) potwierdzają to co wschód wiedział a on po badaniach potwierdza, że „to nowy rodzaj leczenia w nowej gałęzi medycyny zwanej medycyna behawioralną,” która zakłada, że: „czynniki umysłowe i emocjonalne, czyli sposób, w jaki myślimy i zachowujemy się, mogą mieć znaczący wpływ – dobry lub zły – na nasze zdrowie fizyczne i na naszą zdolność do uporania się z chorobą czy obrażeniami.” Wskazuje też, że: „uważność to świadomość każdej chwili, …to systematyczny rozwój nowych rodzajów kontroli i mądrości w naszym życiu, oparty na naszym wewnętrznych zdolnościach relaksacji, skupiania uwagi, świadomości i percepcji.”

Z kolei Eckhart Tolle mówiący o głębokiej transformacji ludzkiej świadomości w książce „Praktykowanie potęgi teraźniejszości” wskazuje że: „ kierowanie uwagi na różne części ciała (tak jak to ma miejsce przy ćwiczeniach Qigong – przypis autora) … tak mocno jak się potrafi aż do odczucia tkwiącej w nich energii życiowej” oraz „poczucia ciała wewnętrznego jako całości, jako jednego pola energii” wraz z intensywną obecnością jest „potężną samo uzdrawiającą medytacją”, którą poleca stosować „ilekroć czujesz potrzebę wzmocnienia swego układu odpornościowego, szczególnie przy pierwszych symptomach chorobowych. Wykonywana często i z dużym skupieniem działa również przy zadawnionych schorzeniach. Przeciwdziała także negatywnym wpływom, mogącym wywołać zaburzenia w twoim polu energetycznym” a „kluczem do wszystkiego jest stała łączność z ciałem wewnętrznym – odczuwanie go przez cały czas” co nadaje „głębi twojemu życiu i przemienia je.” Wskazuje, że: „im więcej świadomości kierujesz na wewnętrzne ciało, tym wyższa staje się częstotliwość jego drgań” a na „wyższych poziomach energii żadna negatywność nie ma do ciebie dostępu”.

O przytoczonych wyżej zmianach częstotliwości drgań pisze natomiast dr med. David R. Hawkins w licznych książkach w tym w pozycji „Przywracanie zdrowia” wskazując „im wyżej wznosimy się na drabinie naszych pól energii tym automatycznie zdrowie staje się nasze ciała aż do osiągnięcia poziomu radości wyrażającego się ożywieniem i wyśmienitej przyjemności bycia w ciele”. Hawkins opracował na podstawie kinezjologii mapę świadomości określając „relacje pomiędzy ciałem, umysłem i duchem”, która jest kalibracją pól energii od poziomu „0” obejmującego: wstyd, upokorzenie, eliminacje przez poziom „540”, „pola bezwarunkowej miłości i uzdrowienia” gdzie „ciało zaczyna leczyć swoje własne choroby zależnie od wrodzonych uwarunkowań i ograniczeń” do pola nazywanego oświeceniem, które oznacza, że „przekroczyło się dualność” na poziomie 600 i wyżej do 1 000. Hawkins we wstępie książki wskazuje, że: „pola poniżej 200 wzmacniają choroby, zaś te powyżej wspierają zdrowie” wskazane jest że „moc poziomu rzędu 500 ułatwia zachodzenie dalszych uzdrowień”. Wskazuje także, że: „wszystkie choroby mają wymiar fizyczny, mentalny i duchowy a na najwyższym poziomie wyzdrowień są konsekwencją jednoczesnego zajęcia się wszystkimi trzema poziomami i dostrzeżeniem ich jednakowej wagi.”

W dziale zarys podstaw teoretycznych fizjoterapii w książce „Kinezyterapia” pod redakcją Andrzeja Zębatego zagłębiamy się w rodowód fizjoterapii i zauważamy, że: „wątek zdrowotny powiązany z ruchem zawsze istniał w bytowaniu ludzi i jest obecny we wszystkich liczących się nurtach historii medycyny i kultury fizycznej.” Zembaty odnosi się do opinii prof. Wiktora Degi, który „cofając się do historycznych początków rehabilitacji medycznej wyraził sentencje: już praczłowiek – podobnie jak my dzisiaj – podświadomie ruchami rąk rozcierał stłuczone miejsca swego ciała lub ruchami kończyn pokonywał sztywnienie uderzonego stawu.” Nasuwa się tutaj pytanie, jeżeli praczłowiek robił tą czynność podświadomie – podobnie jak my dzisiaj – to jak i czy bardziej skuteczne są takie ruchy wykonywane podczas ćwiczeń Qigong, ze świadomością, uważnością i oddechem? Zembaty wskazuje, że zatem „pierwszymi środkami rehabilitacji byłaby kinezyterapia (ćwiczenia czynno – wolne) i masaż (rozcieranie) czyli składowe fizjoterapii.” Szukając początków rehabilitacji medycznej i jej związków z kulturą fizyczną Zembaty cofa się do odległych historycznie czasów z których zachowały się pisane przekazy i sięga do „Starożytnego Państwa Środka – Chin gdzie już 1200 lat p. n. e. upowszechnione były ćwiczenia lecznicze oddechowo-relaksacyjne a ten rodzaj gimnastyki łączono z innymi technikami terapeutycznymi takimi jak masaż, akupunktura czy kontemplacja. O znaczeniu ćwiczeń fizycznych dla zdrowia mówią najstarsze księgi medyczne takie jak Nei Tsing (księga o życiu wewnętrznym) i stanowi ona swego rodzaju zbiór kanonów chińskiej myśli medycznej.” Wskazuje także, że badacze tematu początków ćwiczeń leczniczych doszukują się już w trzecim tysiącleciu p.n.e.  Podejście do człowieka i natury wyrażało się „za sprawą swoistej filozofii życia, promującej dbałość zarówno o zdrowie psychiczne jak i fizyczne, a gimnastyka – ta o znaczeniu profilaktycznym i sztuka lekarska zajmowały ważne miejsce, …była sztuką życia w dobrym zdrowiu.” Zembaty wskazuje także że „dzisiaj głównie za sprawą historii medycyny, pamięta się przede wszystkim słynne powiedzenie Hipokratesa – „Primus non nocare” (po pierwsze nie szkodzić) a zapomina się o innej bardzo ważnej dla historii fizjoterapii maksymie „cała wiedza medyczna ma dwa potężne słupy na których się wspiera. Są nimi ćwiczenia fizyczne i dietetyka.” Z kolei Kazimiera Milanowska w dziale „Podstawy leczenia usprawniającego” w książce „Rehabilitacja medyczna” pod redakcją Degi i Milanowskiej wskazuje że „ruch jako środek leczniczy ma zdolność oddziaływania na wszystkie narządy naszego organizmu.”

Jak pisze Walentyna Wnuk w książce „Obrazy starości myślą malowane” „z medycznego punktu widzenia (leczenie ruchem) sprzyja zachowaniu zdrowia, tym bardziej, że w 50% nasze zdrowie zdeterminowane jest stylem życia.” Wskazuje także, że „aktywność jest naturalną potrzebą każdego człowieka w wieku podeszłym, a podtrzymanie jej daje poczucie satysfakcji. Jest też warunkiem prawidłowego rozwoju, umożliwia prowadzenie twórczego i harmonijnego życia, jest podstawą leczenia wielu chorób, opóźnia proces starzenia.” Wyróżnia różne rodzaje aktywności w tym aktywność wewnętrzną „będącą świadectwem bogatego życia i rozwoju wewnętrznego.”  Wskazuje, że „najlepszą drogą do wartościowego przeżycia okresu starości jest systematyczna praca nad własna świadomością.” Niewątpliwie w pokonywaniu samotności pomagać może medytacja, bogate życie wewnętrzne, zmiana dotychczasowego stylu życia czy kontakt z naturą.” „Wiele problemów bólowych seniorów nie da się leczyć tylko za pomocą leków. Wymagają kompleksowego, holistycznego podejścia. Człowiek składa się nie tylko z ciała, ale również z umysłu (psychiki). Dzisiaj ścisły związek pomiędzy ciałem a umysłem jest już niepodważalny. W praktyce lekarskiej jakże często się o tym zapomina.”

Qigong, zatem jako element Tradycyjnej Medycyny Chińskiej na podstawie tego skromnego tekstu przybliżającego go w opinii zachodu można określić, jako element medycyny behawioralnej oraz przez czynnik zmiany zachowań jako element psychologii behawioralnej a także jako środka rehabilitacji będącego kinezyterapią. Należy też przeanalizować logo teorie Viktora Frankla pochylając się nad problemem metaklinicznym, nad sensem życia, patrząc na człowieka, jako istotę wielowymiarową. Możliwe także, że w wyjaśnieniach trzeba by zagłębić się w fizykę kwantową i wiele innych podejść. Informacje zawarte w tym dziale mają przybliżyć, czym jest Qigong oraz na czym polega. Nie wyczerpują jednak tematu, który morze być przedmiotem oddzielnego opracowania wymagającego szerszego wyjaśnienia zachodzących procesów zarówno przez podejście wschodnie jak i zachodnie. Wskazać należy, że w zachowaniu zdrowia i działaniach profilaktycznych ważne jest zarówno ciało jak i umysł, gdyż są z sobą powiązane. Umiejętność radzenia sobie zarówno z dolegliwościami ciała, myślami oraz pojawiającymi się emocjami. Istotnym elementem jest kierunek w stronę bólu a nie zagłuszanie go czy też ucieczka. Czucie ciała i bycie z nim w codziennym, nieustannym kontakcie, jak i sposób podejścia do codziennych zdarzeń, sposób myślenia i wzięcie odpowiedzialności za nie, jest warunkiem wspomagającym zdrowie. Ból natomiast jest informacją o zmianach. Wskazuje gdzie należy skierować uwagę, a następnie, którą częścią ciała odblokować.

Opracowano na podstawie:

Bronz Zygmunt (bd), Qigong medyczny, Agencja Wydawnicza „Comes”, Warszawa

Cardoza Steven (2015), Chińskie ćwiczenia uzdrawiające klucz do witalności
i długowieczności, Wydawnictwo Vital, Białystok

Dega Wiktor i Milanowska Kazimiera (1993) Rehabilitacja medyczna, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa

Hawkins David R. (2012), Przywracanie zdrowia, Wydawnictwo Virgo, Warszawa

Kabat-Zinn Jon (2012), Życie pełna katastrofa Wydawnictwo Czarna Owca i Instytut Psychoimmunologii Warszawa

Królicki Zbigniew (1993), Tradycyjna Medycyna Chińska – Tom 1 Wydawnictwo „Poligraf”, Wrocław

Królicki Zbigniew (1995), Tradycyjna Medycyna Chińska – Tom 3, Wydawnictwo „Poligraf”, Wrocław

Siegel Ronald D. (2012), Uważność, Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa

Tolle Eckhart (2010), Praktykowanie potęgi teraźniejszości, Biblioteka Nowej Ziemi, Kraków

Wnuk Walentyna (2016) Obrazy starości myślą malowane, Fabryka Kreacji Pavos, Wrocław

Zębaty Andrzej (2002), Kinezyterapia – praca pod redakcją A Zębatego tom I, Wydawnictwo „Kasper” Sp. z o.o., Kraków